چغازنبیل معبدی باستانی متعلق به تمدن ایلام است که 3500 سال قبل از میلاد مسیح حکومت می کرد. چغازنبیل از شهر Untash (شهر آنتاش) باقی مانده است و در نزدیکی شوش (شهر باستان) در استان خوزستان واقع شده است.
این بنای تاریخی در استان خوزستان ، جنوب شرقی شوش واقع شده است و به دلیل نوع معماری این معبد به آن زیگورات میگویند. این بنا در سال 1250 قبل از میلاد توسط Untash-Napirisha ، پادشاه بزرگ ایلام ، عمدتا برای بزرگداشت خدای بزرگ اینشوشیناک ، نگهبان شوش ساخته شد.زیگورات در لغت به معنی مکان مرتفع و بلند است. زیگورات، معبدهایی بوده که 2500 تا 4200 سال پیش، حکومتهای آسیای غربی برای عبادت میساختهاند. این بنای تاریخی ، همراه با تمدن ایلام، در هنگام حمله آشوریان آشورانیپال در زیر زمین مخفی شده بود تا زمان معاصر که رومان گیرشمن ، باستان شناس فرانسوی متخصص ایران باستان ، آن را حفاری کرد. در ابتدا 52 متر ارتفاع داشت و از 5 طبقه تشکیل شده بود.
وقتی که اونتاش ناپیریشا (Untash Napirisha) در قرن ١٣ قبل از میلاد به حکومت رسید دستور ساخت شهر «دور اونتاش» را داد. این شهر سه حصار تو در توی خشتی داشته و دروازه اصلی آن روی حصار بزرگش بوده است. در مرکز و مرتفعترین جای شهر، معبد چغازنبیل قرار داشته. بین حصار اول و دوم، کاخها و معابد کوچکی ساخته بودند. بین حصار دوم و سوم، محل کاخهای شاهی، آرامگاههای سلطنتی و تصفیه خانه آب شهر بودهاست. در زیر یکی از این کاخها پنج مقبره زیرزمینی کشف شده. یکی از دلایل شاهکار بودن این معبد سیستم آبرسانی آن است. میدانید که رود دز از نزدیکی این معبد عبور میکرده اما امکان استفاده این آب برای ساکنین شهر وجود نداشته. به همین دلیل به دستور اونتاش ناپیریشا کانالی 45 کیلومتری از رود دز تا شهر کشیده بودند. آب بهخاطر عبور از هفت تپه و دشت خوزستان گل آلود میشده و برای استفاده مردم نیاز به تصفیه داشته است. نزدیک حصار خارجی شهر دور اونتاش، مخزن بزرگی خارج از حصار سوم و حوضی درون آن وجود دارد که از طریق نهرهای کوچکی به هم وصل میشدهاند. آبی که از طریق کانال از رود دز به شهر میرسیده وارد این مخزن خارجی میشده. آب در این مخزن از چند لایه از جمله ماسه، ریگ، زغال و... گذشته و به صورت تصفیه شده وارد حوض درون حصار میشده. مردم شهر از آب این حوض استفاده میکردهاند
امروزه 25 متر ارتفاع دارد و فقط نیم طبقه از آن باقی مانده است. زیربنای Chogha Zanbil 105 مربع بود ، یعنی دو برابر یک زمین فوتبال.
این سازه اولین اثر تاریخی در ایران است که در سال 1979 در میراث جهانی یونسکو به ثبت رسیده است. جهان از چغا زنبیل به عنوان یک اثر ارزشمند قدردانی می کند و چوغا زنبیل را اولین بنای مذهبی ایران می دانند. این بزرگترین زیگورات در جهان است.